Αυτές τις μέρες, βιώνουμε μια περίοδο πρωτόγνωρου εγκλεισμού. Ο εγκλεισμός αυτός ήρθε εντελώς ξαφνικά και μάλλον βρήκε όλο τον πλανήτη απροετοίμαστο. Συνήθως όταν επέρχεται ο φόβος ως κυρίαρχο συναίσθημα, δε σε αφήνει να δεις καθαρά την πραγματικότητα. Το Πάσχα αυτό είναι σιωπηλό. Πολύ σιωπηλό. Οι γραμμές αυτές γράφονται τις ώρες, που ο Χριστός κατεβαίνει στο μνήμα. Ο ίδιος πέθανε σχεδόν μόνος με έντονη την αίσθηση της εγκατάλειψης. Οι μαθητές του τρομοκρατημένοι βρίσκονται εγκλωβισμένοι και φοβισμένοι. Δεν έχουν καταλάβει τι ακριβώς συμβαίνει. Ο Μεσσίας είναι νεκρός. Κλεισμένος σε ένα μνήμα φρουρούμενος από τους Ρωμαίους στρατιώτες. Νεκρός ο Ιησούς και αυτοί είναι κλειδωμένοι σε ένα δώμα. Δεν είναι εύκολο στον άνθρωπο να διαχειριστεί τη ματαίωση των προσδοκιών του, την κατάρρευση των μεγαλεπήβολων σχεδίων του και των μεγάλων ιδεών του. Ιδιαίτερα, όταν ένα ξαφνικό γεγονός γκρεμίζει όλα αυτά, τα οποία θεωρούμε σημαντικά και ανατρέπει σταθερές. Είναι πράγματι όλα μαύρα; Δικαιολογημένη άραγε η παγωμάρα των μαθητών και η απελπισία; Η αβελτηρία είναι το μόνο επακόλουθο; Πολλές φορές, όμως, έτσι νοιώθουμε και αισθανόμαστε την καρδιά μας παγωμένη και τα πόδια μας βαριά και ασήκωτα να κάνουν το παραμικρό βήμα.

Η ιστορία του ανθρώπου είναι μια διαρκής αέναη κίνηση προς τα μπρος, μέσα από περίπλοκες και αντίξοες καταστάσεις. Γυρνάμε στη Σταύρωση, εκεί όπου ο άνθρωπος Ιησούς Χριστός θα φωνάξει με απόγνωση: «Θεέ μου, Θεέ μου, ἵνα τί μέ ἐγκατέλειπες;».[1] 

Ο Ιησούς κραυγάζει δημόσια ότι τον εγκατέλειψε ο Θεός Πατέρας. Αυτός, που οδηγήθηκε στον σταυρό, εξαιτίας της σκανδαλώδης σχέσης που διατεινόταν πως είχε μαζί Του και δεν μπορούσε να γίνει πιστευτή από τους θρησκευόμενους της εποχής. Αυτός, που φανερώθηκε με ανθρώπινη μορφή και ήρθε από τον Ουρανό για να πεθάνει….  Και τελικά φαίνεται σαν να μην μπορεί και ο ίδιος να αντιμετωπίσει αυτή την άσχημη εξέλιξη. Είναι μέρος της ζωής ο φόβος, η αγωνία, η απελπισία. Ο ίδιος ο Ιησούς τα καθαγίασε καθώς έγιναν μέρος και της δικής του εμπειρίας. Λίγο πριν στον κήπο της Γεσθημανή, φαίνεται πάλι να είναι μόνος σε παρόμοια κατάσταση καθώς οι μαθητές κοιμούνται.[2]  Ο Χριστός πεθαίνει και μένει κλειδωμένος σε έναν τάφο. Η ποιότητα του ανθρώπου δεν επηρεάζεται από τις δυσκολίες και την απόγνωση. Απεναντίας, αναδεικνύεται και προβάλλεται. Ο άνθρωπος Ιησούς Χριστός βρίσκεται στον Άδη και  συνεχίζει να εργάζεται και να φανερώνεται ως αρχηγός της ζωής. Συνεχίζει την αποστολή Του. Δε σταματά. Συνεχίζει να δίνει ελπίδα και ζωή και στον Άδη.[3] Οι μαθητές είναι έντρομοι, γιατί ο Κύριός τους πέθανε και οι μεγάλες ιδέες χάθηκαν ως καπνός, που ξαφνικά ο αέρας τον απομακρύνει. Ποιος ξέρει τι στριφογυρίζει στο μυαλό τους μέσα στην καταιγιστική ματαίωση των προσδοκιών τους; Ο Χριστός εξυφαίνει ένα μεγάλο σχέδιο σωτηρίας για ζωντανούς και νεκρούς. Συνεχίζει να προελαύνει και να προετοιμάζει τον λαό του για την ερχόμενη βασιλεία Του. Θα έρθει η ώρα που ο έσχατος εχθρός θα καταργηθεί.[4] Κανείς δεν μπορεί να τον σταματήσει. Ούτε καν η αποτυχία και η ολιγοπιστία των δικών του μαθητών. Η Μαρία η Μαγδαληνή, ενώ πηγαίνει να τον θρηνήσει, τον βρίσκει ζωντανό μπροστά της.[5] Ενώ στους μαθητές Του που νοιώθουν ότι είναι εγκλωβισμένοι και ξέρουν ότι απειλείται η ζωή τους, εμφανίζεται ξαφνικά Αυτός που θεωρούν νεκρό.[6]

Πολλές φορές απογοητευόμαστε με την παρουσία των εκπροσώπων της εκκλησίας. Ο σκανδαλισμός της κοινωνίας είναι πολλές φορές υπαρκτός. Αλλά, ας μην ξεχνάμε ότι κυρίαρχος είναι ο Θεός. Αυτός οδηγεί τις εξελίξεις. Βρίσκει τρόπους μέσα από τις ανθρώπινες τραγωδίες και αστοχίες να δημιουργεί κάτι νέο και φωτεινό. Ο γερασμένος Ιουδαϊσμός θα υπερκεραστεί από το ενθουσιώδες χριστιανικό κίνημα, που τόσα πρόσφερε στην ανθρωπότητα. Πέρασαν 2000 χρόνια από τότε. Σίγουρα, πολλά μπορεί κανείς να προσάψει στους επώνυμους εκπροσώπους του χριστιανισμού παγκοσμίως. Πολλά δεινά της ανθρωπότητας δεν είναι άσχετα με αυτούς. Αργυρώνητοι εκμεταλλευτές της πίστης, άνθρωποι που αγάπησαν την εξουσία και αρέσκονται στη χειραγώγηση της πίστης πρόδωσαν την άδολη πίστη και βεβήλωσαν το όνομά του ιδρυτή της Εκκλησίας. Άλλοι έχασαν τον δρόμο τους και με την αδιαφορία τους και την εκκοσμίκευση τους μας έπεισαν για την απιστία τους παρά τα αντίθετα για τα οποία διατείνονται πως πιστεύουν.  Όμως, ο Θεός συνεχίζει να εργάζεται μέσα σε όλων μας τις καρδιές.  Είναι αναγκαία και σήμερα μια νέα επίσκεψη του Θεού σε όσους Τον επικαλούνται καρδιακά. Μπορεί η εκκλησία ως θεσμός να παραμένει δυο χιλιάδες χρόνια, αλλά οι άνθρωποι της εκκλησίας χρειάζονται πάλι το μήνυμα της Ανάστασης. Χρειάζεται να γευτούν πάλι την παρουσία του Κυρίου.[7] Η ανανεωτική δύναμη του Πνεύματος του Αγίου μπορεί να αλλάξει το τοπίο και να δώσει ζωή στα νεκρά οστά, όπως είδε ο προφήτης.[8]  

Το Πνεύμα του Θεού, ο Θείος Παράκλητος παραμερίζει εμπόδια, αδειάζει τάφους και η Ζωή διαδέχεται τον Θάνατο. Ως χριστιανοί της Δύσης αποτύχαμε σε πολλά. Η εξομολόγηση και η αληθινή μετάνοια μπορεί να φέρει μια ανανέωση στον πληγωμένο θεσμό της εκκλησίας. Είναι η ώρα του Θεού τώρα να χειριστεί την τραυματισμένη και φοβισμένη ανθρωπότητα. Ο Θεός έχει πάντοτε τον δικό Του τρόπο. Μέσα από τη ματαίωση, τον παγκόσμιο φόβο μπορεί να γεννηθεί η ελπίδα πάλι. Χριστός Ανέστη! Ο τάφος είναι άδειος. Η καλοσύνη, η αλήθεια, η αγάπη και η καθαρότητα θα λάμψουν. Αυτές τις μέρες είδαμε όμορφες και νέες πρακτικές να συμβαίνουν.  Πρωτόγνωρες πρωτοβουλίες μας γοήτευσαν. Η αυτοθυσία του νοσηλευτικού προσωπικού, οι αλληλέγγυες πράξεις αγάπης σε ευάλωτες κοινωνικά ομάδες αποτύπωσαν στον πλανήτη μια υπέροχη πινελιά αληθινής αγάπης. Η συναίσθηση ότι όλοι είμαστε ίδιοι, όλοι απειλούμαστε με τον ίδιο τρόπο σε όλο τον κόσμο έφερε ένα κύμα συμπάθειας και ενσυναίσθησης σε όλο τον πλανήτη. Η εφευρετικότητα να δείξουμε την αγάπη μας σε συνθήκες εγκλεισμού και απομόνωσης υπήρξε θεαματική. Η 84χρονη γιαγιά στην Ισπανία χειροκροτεί έξω στο μπαλκόνι, γιατί το κάνουν όλοι και όταν αντιλαμβάνεται ότι δεκάδες γείτονες χειροκροτούν για τα γενέθλια της, τραγουδώντας της το happy birthday, αρχίζει συγκλονισμένη να κλαίει. Η δυνατότητα να μείνουμε περισσότερο με προσφιλή μας πρόσωπα, να τους δούμε περισσότερο και να νοιαστούμε για αυτούς είναι για πολλούς πρωτόγνωρη. Φαίνεται ότι ο Θεός θα αγγίζει τον άνθρωπο τα επόμενα χρόνια στη μεταμοντέρνα κοινωνία μας με διαφορετικό τρόπο. Σε αυτή τη φάση η εκκλησία φάνηκε ταπεινωμένη. Χωρίς μήνυμα, χωρίς στόχο, χωρίς δύναμη, χωρίς πειθώ. Αγκυλωμένη και φοβική έχασε ακόμη περισσότερο την επιρροή της σε ανθρώπους, που δεν ανήκουν σε αυτήν.

Ο Ιησούς, κυρίαρχος της ιστορίας, στα χωράφια, που ο διάβολος οργώνει, σπέρνει τον δικό Του σπόρο. Το μήνυμα της Ανάστασης αφορά όλους. Η αλήθεια και η αγάπη είναι για όλους. Ο Κύριος αγαπάει όλο τον κόσμο. Το μήνυμα της εκκλησίας είναι οικουμενικό. Δε χωράει στην εκκλησία ο εθνικισμός και ο αποκλεισμός. Οι διαφορές είναι επουσιώδεις.[9] Είμαστε όλοι γένος του Θεού.[10]

Ο Χριστός στον Γολγοθά αγκάλιασε όλο τον πλανήτη και όλη την ανθρώπινη ιστορία. Παρελθόν, παρόν και μέλλον, ζωντανοί ή κεκοιμημένοι όλοι έχουν θέση στην ουράνια βασιλεία. Η αληθινή μετάνοια ανοίγει τον δρόμο. Ιδιαίτερα οι ευάλωτες ομάδες, ανεξαρτήτου χρώματος, φυλής, θρησκείας είναι στην καρδιά του πάσχοντος Σωτήρα.[11] Και αυτό είναι ένα στοιχείο, που πρέπει η εκκλησία εμφατικά να υποστηρίζει διακαώς. Πρέπει να φροντίζουμε με τρυφερότητα και τον αδύναμο. Ο Rodnesy Stark θα αναφέρει ότι ο χριστιανισμός ως κίνημα ανανέωσης στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία ήταν εξαιτίας της προσφοράς ενός συνεπούς πολιτισμού απογυμνωμένου από την εθνικότητα.[12]  Ο Stark μας υπενθυμίζει επίσης ότι  οι κλασικοί φιλόσοφοι θεωρούσαν το έλεος και τον οίκτο παθολογικά συναισθήματα, ατέλειες του χαρακτήρα, που έπρεπε να αποφεύγονται από όλα τα λογικά άτομα. Ο Πλάτωνας είχε αφαιρέσει το πρόβλημα των επαιτών από το ιδανικό κράτος του, με την αποβολή τους έξω από τα σύνορά του. Οι χριστιανοί, όμως, δεν μπορούν να ευχαριστούν τον Θεό, εκτός αν αγαπούν ο ένας τον άλλον και αυτό είναι κάτι εντελώς νέο, που εμφανίζεται στην ανθρωπότητα. Ίσως, ακόμα πιο επαναστατική ήταν η αρχή ότι η χριστιανική αγάπη και φιλανθρωπία πρέπει να επεκτείνονται πέρα από τα όρια της οικογένειας και της φυλής και πέρα από τη χριστιανική κοινότητα.[13] Ο Αλαν Segal (1991)  αναφέρει ότι ο χριστιανισμός αλλοίωσε τις ταξικές διαφορές, όταν δούλοι και ευγενείς χαιρετούσαν ο ένας τον άλλον ως εν Χριστώ αδελφοί.

Η μετάνοια, η συγχώρεση, η αγάπη  λοιπόν είναι για όλους. Οι αξίες της Βίβλου και της αυθεντικής διδασκαλίας του Ιησού είναι άφθαρτες και επίκαιρες και στην εποχή μας. Οφείλουμε να δούμε πάλι από την αρχή τα νάματα της πίστης μας. Είναι σταθερό το θεμέλιο και το ιδεολογικό υπόβαθρο του χριστιανισμού και μπορεί να οδηγήσει και πάλι τον άνθρωπο σε ανακούφιση και ξεκούραση. Αν η θεσμική εκκλησία το εννοήσει αυτό, θα έχει λόγο ύπαρξης την επόμενη μέρα. Αν το προσπεράσει θα δούμε θεαματικές και ανατρεπτικές αλλαγές. Η εκκλησία στην ουσία της προφανώς δε δεσμεύεται και δεν περιορίζεται από απαγορεύσεις και κλειδωμένους ναούς.[14] Φρόντισε για αυτό ο Κύριος. Ο Θεός είναι πανταχού παρών και οι χριστιανοί σε κάθε τόπο μπορούν να τον συναντήσουν και να τον λατρεύσουν. Η εκκλησία στην πνευματική της διάσταση είναι ανοικτή και λειτουργεί κανονικά. Στους μεγάλους διωγμούς ο χριστιανισμός αναπτύχθηκε και μεγαλούργησε χωρίς ναούς και ανέσεις.  Δεν μπορεί να φυλακιστεί και να περιοριστεί η εκκλησία του Χριστού. Ο φυλακισμένος απόστολος των εθνών θα φωνάξει «ἐν ᾧ κακοπαθῶ μέχρι δεσμῶν ὡς κακοῦργος· ἀλλ’ ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ οὐ δέδεται».[15]  Τέτοια διλήμματα δεν έχουν θέση ακόμη και τις μέρες αυτές του κλειδώματος των ναών. Ποτέ δεν υπήρξαν. Απαντήθηκαν από τον Ιησού δίπλα σε ένα πηγάδι μπροστά από μια γυναίκα αμφιβόλου ηθικής που ο Κύριος της αποκάλυψε ουράνιες αλήθειες τιμώντας την πνευματική δίψα της. Ούτε ο ναός στα Ιεροσόλυμα, ούτε το όρος Γαριζίν έχει το μονοπώλιο της παρουσίας Του.[16] Ο Θεός είναι Πνεύμα και βρίσκεται παντού. Η εκκλησία οφείλει πάντοτε να δίνει λύσεις. Η ανασφάλειά μας, μόνο περιορίζει την ελευθερία του Πνεύματος. Οι λυτρωμένοι του Αρνίου δεν πληγώνονται και δε στερούνται της παρουσίας Του ότι και αν συμβαίνει. Η ζωή του Χριστού συμβαίνει να λειτουργεί έξω από τις θρησκευτικές βιτρίνες και τα όρια που θέτουμε πολλές φορές εμείς για να περιχαρακώσουμε και να προστατέψουμε την εκδοχή της αλήθειας μας. Η εκκλησία θέριεψε σε καιρούς πανδημίας και περιόδους λοιμωδών ασθενειών. Επειδή ήταν παρών, κυρίως με τα έργα της και την έμπρακτη αγάπη των απλών πιστών. Η αγάπη όμως, η φροντίδα, η συγχώρεση, η θυσία για όλους, οι δράσεις μας υπέρ των ευάλωτων ομάδων ως θυσιαστική και λυτρωτική ένθεη πράξη, θα αποδώσει καρπούς και θα γλυκάνει την κοινωνία μας. Ας μην ξεχνάμε την ιστορία.

Αρχαίος εκκλησιαστικός άνδρας αναφέρει ότι είναι η προσοχή που δίνουμε στους ανίσχυρους, η πρακτική της ευγενικής μας αγάπης που δίνει το στίγμα μας.[17]  Το αληθινό αγκάλιασμα όλων των πιστών, των απίστων και των αλλόθρησκων. Χριστός Ανέστη λοιπόν. Η υπόσχεσή Του ότι θα είναι μαζί μας μέχρι τη συντέλεια δημιουργεί ενθουσιασμό, αισιοδοξία και πίστη. Να πιστέψουμε ότι σε κάθε περίσταση της ζωής μας ό,τι κι αν συμβαίνει, είτε είμαστε υγιείς είτε αρρωσταίνουμε, ο Χριστός, ο Κυρίαρχος θα είναι δίπλα μας και στη ζωή αυτή, αλλά και στο μεγάλο ταξίδι μας για το άφθαρτο και αιώνιο σπίτι μας. Κι αυτό είναι το πιο αισιόδοξο μήνυμα ειδικά για το φετινό Πάσχα. Το Πάσχα όλων. «Χριστός Ανέστη, χαρά μου!»[18]

 

[1] Θεέ μου, Θεέ μου, ἵνα τί μέ εγκατέλειπες; Ματθ. 27.46

[2] «ήρξατο έκθαμβεΐσθαι και άδημονεΐν» (Μάρκ. 14,33)

[3] ἐν ᾧ καὶ τοῖς ἐν φυλακῇ πνεύμασι πορευθεὶς ἐκήρυξεν: Πέτρου Α 3:19.

[4] «Έσχατος εχθρός καταργείται ο θάνατος» (Κορινθ. Α’ 15/ιε΄26).

[5] Μάρκ. ιστ’, 9-11, Ιω. κ’, 11-18

[6] Μάρκ. ιστ’, 14, Λουκ. κδ’, 36-43, Ιω. κ’, 19-25.

[7] Ψαλμός λγ´ «γεύσασθε καὶ ἴδετε ὅτι χρηστὸς ὁ Κύριος»

[8] Προφήτης Ιεζεκιήλ

[9] “…τοῦτό ἐστι τὸ συμβεβηκός· οἷον διαφέρει ἄνθρωπος ἑτέρου ἀνθρώπου, ὅτι ὁ μέν ἐστι μακρὸς ὁ δὲ κολοβός, ὁ μὲν λευκὸς ὁ δὲ μέλας· ὁ μὲν ὑγιαίνει ὁ δὲ νοσεῖ… Ταῦτα καὶ τὰ τοιαῦτα πάντα ἐπουσιώδεις εἰσὶ διαφοραὶ… καὶ ΣΥΜΒΕΒΗΚΟΤΑ”.( Ἰωάννης Δαμασκηνός, “Εἰσαγωγὴ δογμάτων στοιχειώδης”, δ’).

[10] Πράξεις των Αποστόλων 17:29  «γένος οὖν ὑπάρχοντες τοῦ Θεοῦ»

[11]· (Ματθ. κε 31-46). «ἐπείνασα γὰρ καὶ ἐδώκατέ μοι φαγεῖν, ἐδίψησα καὶ ἐποτίσατέ με, ξένος ἤμην καὶ συνηγάγετέ με,γυμνὸς καὶ περιεβάλετέ με, ἠσθένησα καὶ ἐπεσκέψασθέ με, ἐν φυλακῇ ἤμην καὶ ἤλθατε πρός με.»

[12] Rodney Stark σ. 322

[13] Rodney Stark σ. 320,321

[14] (Ματθαίος ιη΄ 10)  Οὗ γάρ εἰσι δύο ἢ τρεῖς συνηγμένοι εἰς τὸ ἐμὸν ὄνομα, ἐκεῖ εἰμι ἐν μέσῳ αὐτῶν.

[15] Προς Β Τιμοθέου επιστολή κεφ.β:9

[16] Κατά Ιωάννην  δ: 21-24)  

[17] Τερτυλλιανός απολογία 39 έκδοση του 1989

[18] Ὁ χαιρετισμός αποδίδεται στον ἅγιο τῆς χαρᾶς,ὅσιο Σεραφεὶμ τοῦ Σάρωφ.